Logotypy: Krajowy Plan Odbudowy, Rzeczpospolita Polska, Sfinansowane przez Unię Europejską NextGenerationEU, Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej

Projekt finansowany przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej w ramach zadania publicznego pn. „Przeprowadzenie działań edukacyjnych, badawczo-rozwojowych oraz szkoleniowo-doradczych w obszarze zielonej i energetycznej transformacji”. Zadanie jest związane z realizacją Inwestycji G1.1.4 Krajowego Planu Odbudowy – Wsparcie dla instytucji wdrażających reformy i inwestycje w ramach REPowerEU.

Czas trwania projektu: 
2025.01.01 – 2025.12.31

Obszar realizacji projektu: 
cała Polska, z akcentem na część południowo-zachodnią

Partnerzy w projekcie: 
brak formalnych partnerów

Zmiana klimatu i utrata bioróżnorodności stanowią najpoważniejsze wyzwania współczesnego świata. Główną przyczyną zmian klimatu jest działalność człowieka, która powoduje m.in. szybki wzrost zawartości gazów cieplarnianych w atmosferze. Jednym z głównych, antropogenicznych źródeł gazów cieplarnianych jest spalanie paliw kopalnych. Aby zapobiec niekorzystnej zmianie klimatu, konieczne jest więc przeprowadzenie transformacji energetycznej. Ważnym elementem tej transformacji jest efektywność energetyczna, czyli takie gospodarowanie energią, które minimalizuje jej zużycie. Temu służy m.in. termomodernizacja budynków – realny wkład w ochronę klimatu, ale też obniżenie rachunków za energię czy większy komfort mieszkańców. Jednak modernizacja budynków to także ingerencja w środowisko — i często, niestety zagrożenie dla dzikich lokatorów naszych miast: ptaków i nietoperzy, które znajdują schronienie w szczelinach i zakamarkach budynków. Likwidacja siedlisk, zamurowanie ptaków i nietoperzy, a w konsekwencji – łamanie prawa ochrony przyrody i narażanie inwestycji na opóźnienia czy sankcje – to realne ryzyko, któremu można zapobiec dzięki edukacji i odpowiedniemu przygotowaniu inwestorów.

TERMO(bio)RÓWNOWAGA to ogólnopolski projekt edukacyjno-doradczy, którego celem jest promowanie i wdrażanie zasad przyjaznej przyrodzie termomodernizacji budynków. W obliczu postępującej i koniecznej transformacji energetycznej i znaczących środków finansowych przeznaczonych na modernizację infrastruktury (m.in. w ramach programów FEnIKS, REPowerEU i KPO), kluczowe jest, aby działania te były zgodne z zasadą Do No Significant Harm (DNSH) – nieczynienia poważnych szkód środowisku.

Celem projektu jest:

  • wzmacnianie lokalnych kompetencji poprzez przygotowanie tzw. ambasadorów TERMO(bio)RÓWNOWAGI, którzy będą wspierać społeczności i jednostki samorządowe w realizacji ekologicznie odpowiedzialnych inwestycji.
  • zwiększenie wiedzy na temat wpływu prac termomodernizacyjnych na dziką faunę (ptaki, nietoperze) zasiedlającą budynki miejskie,
  • promocja rozwiązań technicznych i organizacyjnych, które umożliwiają prowadzenie prac zgodnie z przepisami o ochronie przyrody, bez szkody dla gatunków chronionych,
  • wdrażanie standardów zrównoważonego budownictwa, które integrują cele klimatyczne z ochroną bioróżnorodności,
  • wspieranie praktyk zgodnych z zasadą DNSH poprzez szkolenia, doradztwo i materiały edukacyjne,

Nasz projekt jest  skierowany do kilku grup docelowych. Przede wszystkim, kluczowymi adresatami są pracownicy jednostek samorządu terytorialnego i administracji centralnej (urzędy marszałkowskie i wojewódzkie, starostwa powiatowe, urzędy gmin) a w szczególności pracownicy wyspecjalizowanych jednostek organizacyjnych (np. wydziały inwestycji, ochrony środowiska, gospodarki komunalnej, inspektoraty nadzoru budowlanego, wydziały architektury lub budownictwa). W ramach swoich zadań wydziały te zajmują się nie tylko  zarządzaniem i utrzymaniem infrastruktury komunalnej (co obejmuje również modernizację budynków w celu poprawy ich efektywności energetycznej) ale też nadzorem nad przestrzeganiem przepisów prawa budowlanego czy kontrolę realizacji inwestycji budowlanych. To oni mają możliwość wprowadzania i egzekwowania przepisów wspierających ochronę środowiska w procesach budowlanych. Ważnym odbiorcą działań w projekcie jest również Straż Miejska oraz Policja, które mają m.in. za zadanie kontrolę przestrzegania przepisów, w tym tych dotyczących ochrony środowiska. Grupą docelową o szczególnym znaczeniu będą są też zarządcy spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych. To oni planują i zamawiają wykonanie prac na podległych sobie obiektach, tworzą specyfikację zamówienia i wybierają wykonawców oraz odbierają prace. Od nich zależy, czy cały proces – od rozeznania obecności i stanu siedlisk gatunków chronionych po uzyskanie wymaganych prawem zgód i wypełnienia warunków nałożonych w decyzji władz ochrony przyrody na odstępstwa od zakazów, w tym terminy prac, czy  wymagane działania kompensacyjne zostanie przeprowadzony zgodnie z prawem i przy zapewnieniu efektu przyrodniczego.  

Kolejną istotną grupą docelową są  organizacje ekologiczne i społeczne, które, odpowiednio przeszkolone,  będą na swoim obszarze działania wspierały, monitorowały i promowały zasady termomodernizacji zgodnie z zasadą DNSH, a także angażowały społeczności lokalne w działania informacyjne.

Działania w projekcie takie jak szkolenia stacjonarne, realizowane w wybranych miastach i gminach na Dolnym Śląsku są dedykowane wyżej wymienionym grupom docelowym, na szkolenia zapraszamy chętnych spoza  Dolnego Śląska, z całej Polski.  Planujemy również warsztaty dla organizacji, które będą dalej edukowały w temacie termomodernizacji przyjaznych przyrodzie, czyli dla ambasadorów TERMO(bio)RÓWNOWAGI. Natomiast pozostałe rezultaty w projekcie, jak materiały edukacyjne, wypracowane procedury, standardy postepowań, film instruktażowy czy nagranie ze szkoleń będziemy szeroko rozpowszechniać w całym kraju poprzez tę stronę,  zaprzyjaźnione organizacje, oficjalne kanały komunikacji urzędów gmin, urzędów marszałkowskich i wojewódzkich, starostw powiatowych. Planowane w projekcie indywidualne doradztwo on-line również będzie dostępne dla chętnych z całej Polski, o takiej możliwości poinformujemy poprzez oficjalne kanały  komunikacji naszego stowarzyszenia.

W tym miejscu prosimy zgłaszać chęć udziału w nieodpłatnym szkoleniu na temat procedur związanych z prowadzeniem termomodernizacji w zgodzie z zasadami ochrony przyrody. W ramach szkoleń omawiane będą zagadnienia prawne i proceduralne, zagrożenia dla inwestycji, wymagania stawiane przez różne źródła finansowania, praktyczne wskazówki, w jaki sposób pogodzić remonty i ochronę przyrody.

Szkolenia przewidziane są dla administracji samorządowej, zarządców nieruchomości, instytucji nadzorujących inwestycje w zakresie prawa ochrony środowiska i inspekcji budowlanej.

Program szkolenia w PDF.

Uczestnicy otrzymają imienny certyfikat udziału w szkoleniu.

Oddzielne spotkania planowane są dla przedstawicieli organizacji pozarządowych, lokalnych liderów, przyrodników, którzy chcą współpracować przy ochronie przyrody w miastach, w szczególności przy planowaniu i wdrażaniu termomodernizacji.

Zarejestruj się na szkolenie/warsztaty

Rejestracja do końca drugiego dnia roboczego przed terminem warsztatu lub do wyczerpania liczby miejsc na dany termin.
Udział w wydarzeniu jest bezpłatny. Uczestnicy otrzymają poczęstunek.
Dane zgłaszającego nie będą publikowane.


Sekcja Pytania i odpowiedzi szybko ale w sposób przybliżony odpowiada na poszczególne kwestie dotyczące przyrodniczego kontekstu termomodernizacji.
Tu podajemy krótkie odpowiedzi na zadawane pytania, bardziej szczegółowe informacje z odesłaniem do konkretnych przepisów i procedur prawnych znajdą się w opracowywanym w ramach projektu poradniku. Będzie on dostępny pod koniec roku 2025.
Przewidziane są również szkolenia obejmujące zagadnienia prawne oraz praktyczne wskazówki, w jaki sposób pogodzić remonty i ochronę przyrody.

Miejsca zajęte przez zwierzęta chronione pod ważne potrzeby bytowe, na przykład przez ptaki dla założenia gniazda lub nietoperze dla przeczekania zimy, to ich siedliska. Siedliska są chronione nawet w tych okresach, kiedy zamieszkujące je zwierzęta nie są w nich obecne. Nie wolno ich niszczyć ani wprowadzać w nich zmian.
Dlatego do prowadzenia prac nie uprawnia pora roku, a jedynie decyzja zezwalająca na odstępstwa od zakazów obowiązujących dla siedlisk zwierząt chronionych. Decyzje takie może wydać RDOŚ po wnikliwym rozpatrzeniu wniosku i zaleceniu działań zaradczych (minimalizacji i kompensacji przyrodniczych).

Tak, to możliwe. W pewnym sensie. Każdy obywatel może domagać się od innych osób i instytucji przestrzegania prawa. W szczególności może skierować wnioski do policji, nadzoru budowlanego lub władz ochrony przyrody powiadamiając je o niszczeniu siedlisk lub płoszeniu bądź zabijaniu zwierząt chronionych. Tak więc wstrzymania prac dokonuje odpowiedni organ administracji, z urzędu lub na wniosek obywatela.

Polujące nietoperze mogą się pojawiać w różnych miejscach. To, że latają w pobliżu budynków lub innych konstrukcji nie dowodzi, że je zasiedlają. Zazwyczaj polują nocą i mogą latać na spore odległości od schronienia dziennego. Są bardzo małe i łatwo wciskają się a bardzo drobne szczeliny. Większości gatunków nie słychać, w nawet niewielkich ukryciach schować się mogą duże grupy tych ssaków. Co więcej, mogą być obecne w budynku praktycznie przez cały rok.
Niektóre gatunki wykryć można łatwo, ale przy innych potrzebna jest pomoc chiropterologa, czyli specjalisty od nietoperzy, czasami dopiero przy wykorzystaniu specjalistycznego sprzętu możliwe jest wykrycie obecności nietoperzy, określenie gatunku i ustalenie sposobu korzystania ze schronienia.
Wszystkie te informacje pozwolą na ustalenie sposobu przeprowadzenia remontu tak, aby nie zaszkodzić zwierzętom i nie narazić się na dotkliwe konsekwencje pochopnie rozpoczętych prac.

Opisz krótko swój problem lub zadaj pytanie


Wszystkie aktualne działania i akcje znajdują się na profilu projektu „TERMO(bio)RÓWNOWAGA” na Facebooku. Serdecznie zapraszamy!